2. Pojęcie monarchii i republiki
Monarchia charakteryzuje
się pełnieniem funkcji głowy państwa przez dożywotniego monarchę (np. króla,
cesarza), panującego na zasadzie dziedziczenia (monarchia dziedziczna) lub -
rzadziej - wybieralności (monarchia elekcyjna). Mając na uwadze zakres władzy
monarchy wyróżnić możemy: monarchię nieograniczoną (absolutną), która
charakteryzuje się ona tym, iż monarcha stoi ponad prawem, skupiając w swoich
rękach pełnię władzy państwowej oraz monarchię ograniczoną (konstytucyjną),
której istotą jest ograniczenie przez konstytucję władzy monarchy na rzecz
innych organów i sprowadzenie jego roli do pełnienia funkcji przede wszystkim
reprezentacyjnych.
Republika, traktowana jest jako rzecz publiczna wszystkich obywateli, głowa państwa (występująca najczęściej pod nazwą prezydenta) oraz inne najwyższe organy wyłaniane są w drodze wyboru na wyraźnie oznaczony czas. Wyboru prezydenta dokonuje naród, parlament lub specjalnie wyłonione w tym celu kolegium wyborcze. Jego pozycja prawnoustrojowa jest niejednakowa, gdyż dysponuje on zróżnicowanym zakresem kompetencji.